Giống như nhiều loài thực vật khác, thì cây mai có thể nhân giống bằng nhiều cách giâm cành, chiết, tháp hoặc ghép. Một chồi non, một mắt ngủ, khi tháp vào cây mai cùng giống với nhau thì có thể sống và phát triển tạo thành cây mai mới, cho hoa cùng đặc tính với cây mai vàng mẹ và có thể cho ra cây con khác.
Nghệ thuật chiết, ghép và giâm cành cây kiểng nói riêng và cây ăn trái nói chung còn còn lạ với nhiều người trồng thời nay. Còn ngày xưa họ chỉ biết nhân giống mai bằng cách trồng bằng hạt.
Ưu điểm của phương pháp nhân giống bằng hạt: Cây mai vàng con vẫn giữ được những đặc tính của cây mẹ, nhưng không thể nhân giống đại trà với số lượng lớn.
Thiết kế vườn ươm mai vàng
Vị trí vườn ươm mai vàng
Vị trí vườn ươm mai vàng không bị ngập úng, đây là điều quan trọng nhất khi thiết kế vườn ươm mai vàng. Nền của vườn phải cao hơn khu vực xung quanh tránh nước đọng lại làm thối cành giâm hoặc cành chiết,…
Tạo độ thông thoáng cho vươn ươm
Nên chọn vị trí vườn ươm mai vàng ở những nơi có gió nhẹ, để không khí không bị “tù”. Đối với những chỗ ít thông thoáng, cành giâm và chiết thường sẽ bị nấm, vi khuẩn gây bệnh. Còn những chỗ có gió quá mạnh sẽ làm độ ẩm không khí trong vườn ươm mai bị giảm nhanh dẫn tới cành giâm và chiết bị khô.
Do đó, nếu vị trí vườn ươm mai vàng không đạt yêu cầu thì các bạn phải chủ động tạo ra những yếu tố cần thiết.
Ví dụ: Nếu vươn ươm không thông thoáng thì nên lắp đặt thêm quạt gió, nếu gió quá mạnh thì sử dụng lưới che chắn xung quanh để cản bớt. Ngoài ra, việc che chắn cho cây còn có thể linh động theo tình hình của từng ngày.
Ánh sáng và giàn che nắng trong vườn ươm mai vàng
Do cành mai giâm bị cắt rời khỏi thân cây mai mẹ, nên ánh sáng gắt quá (cường độ cao) cành mai vàng sẽ không sống được. Ngược lại, đối với những chỗ có ánh sáng mặt trời rọi vào (nhất là vào buổi sáng sớm) thì cũng sẽ không đạt yêu cầu (cây mai vàng sẽ mọc yếu ớt), trừ khi các bạn sử dụng thêm đèn điện để tạo ánh sáng.
Nên thiết kế giàn che để loại bỏ bớt ánh sáng mặt trời rọi vào khi nắng trở nên quá gắt. Tỷ lệ nắng khoảng 30% từ khoảng 8 giờ sáng đến tầm 16 giờ chiều.
Nếu diện tích nhỏ khoảng tầm 20m2 thì mái che sẽ có chiều cao khoảng 2,4 m. Trường hợp diện tích lớn thì các bạn nên tăng chiều cao mái che lên. Theo kinh nghiệm, khi giàn ươm mai vàng đã làm xong, không nên vội ươm với số lượng lớn ngay mà nên ươm thử một ít, với mục đích kiểm tra xem có đạt yêu cầu không.
Cách để kiểm tra là tiến hành ươm mai vàng từ 5 – 10 chậu, cành giâm mai vàng cứ để lá toàn bộ. Sau đó, tưới nước cho cả vườn ươm mai vàng. Tầm 2 – 3 ngày các lá của cành giâm nếu chuyển sang màu vàng nhưng không bị khô thì đạt yêu cầu. Còn ngược lại lá mai vàng bị héo khô là không đạt yêu cầu. Trường hợp này, các bạn phải xem lại lý do vì sao độ ẩm không khí không đạt yêu cầu.
Làm luống (liếp) ươm mai vàng
Luống ươm mai sẽ có chiều dài tùy vào giàn ươm, nhưng chiều rộng tối đa sẽ đạt khoảng 1,2 m, với mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc mai vàng. Về chiều cao của luống, tuyệt đối không để bị đọng nước. Mặt bằng của từng luống cần phải phủ thêm trên bề mặt bằng cát để giữ ẩm. Lớp cát nền thấp hơn vòng bao chung quanh (viền) để làm chỗ dựa cho bao nylon hoặc chậu mai vàng không bị đổ.
Chậu, vật liệu trồng cây hoa mai vàng
Trên thị trường có rất nhiều loại vật liệu để chứa đất trồng gồm: Chậu đất nung, chậu nhựa, giỏ tre, túi ni lông, khay nhựa.
Các bạn có thể sử dụng loại nào cũng được, nhưng cần phải chú ý đến các chi tiết sau:
- Không nên dùng loại có kích cỡ quá lớn sẽ dễ gây úng nước, hao chất trồng và chiếm nhiều diện tích. Do cành mai vàng không lớn, nên các bạn chỉ chọn loại có chiều cao khoảng 10 cm, miệng chậu mai vàng tối đa tầm cỡ 10 cm.
- Nếu dùng túi nylon nên chọn loại có màu đen (vì màu trắng hoặc màu khác có độ trong suốt, rêu xanh dễ phát triển). Túi nylon phải được bấm 8 – 10 lỗ ở phần đáy chậu mai vàng.
Giá thể trồng cây hoa mai vàng
Giá thể trồng trong chậu ở giai đoạn ươm cành mai vàng phải giữ ẩm tốt (nhưng không đọng nước trong thời gian dài tầm 4 – 5 tháng). Do đó, giá thể trồng mai vàng nên dùng một trong các loại dưới đây:
Tro trấu
Tro trấu là loại chất trồng rất tốt trong việc trồng mai. Nhưng chú ý lựa chọn tro trấu phải đen (dạng than trấu), càng to càng tốt. Vì bị nát (nhuyễn) quá dễ làm úng nước và phải để hơn một tuần thì mới sử dụng được.
Nếu lấy sử dụng ngay sẽ làm cành giâm chết ( cả khi đã tưới nước cho nguội).
Do vỏ trấu phải mỏng, nên than trấu dễ gãy nát. Vậy nên khi đổ vào chậu mai vàng không nên nén quá chặt.
Nên lựa chọn kỹ nguồn tro trấu, vì nếu sử dùng tro trấu của các lò muối thì sẽ không đảm bảo.
Bột xơ dừa
Bột vỏ dừa được dùng để ươm cành mai vàng khá tốt. Nhưng có nhiều chất “chát” và có trường hợp bị mặn dễ làm chết cây mai. Để khắc phục vấn đề này, các bạn nên ngâm bột xơ dừa trong nước khoảng tầm 1 – 2 ngày. Sau đó vắt cho thật ráo nước rồi đổ vào chậu mai vàng.
Do bột vỏ dừa có khả năng giữ độ ẩm rất cao. Vậy nên, khi đổ bột vỏ dừa vào chậu mai vàng phải nén hơi chặt (dễ).
Cát dùng cho cây mai vàng
Cát xây dựng (loại xây) sẽ có hạt to vừa phải, được dùng để ươm cành rất tốt. Vì giữ ẩm nhưng không gây đọng nước.
Kỹ thuật chiết cành và chăm sóc mai vàng
Khoanh và tách vỏ mai
Trên đoạn cành mai, chọn vị trí có phân nhánh, dùng dao bén cắt lớp vỏ xung quanh một vòng phía trên và một vòng phía dưới. Sau đó, các bạn rạch một đường dọc nằm trong hai điểm trên và tách vỏ ra.
Chiều dài từ vết cắt khoanh tròn ở phía trên và phía dưới khoảng tầm 2 – 2,5 lần so với đường kính cành mai vàng tại điểm lột vỏ.
Sau khi tách vỏ ra, nên để khoảng 1 – 2 tiếng. Điều này sẽ giúp cho lớp nhựa giữa phần gỗ và vỏ khô lại. Sau đó, các bạn có thể dùng loại thuốc kích thích ra rễ Viprom bôi vào vết cắt phía trên. Hoặc có thể nhúng vật liệu bó bầu chiết rồi bó vào mà không cần bôi.
Tìm hiểu về giống mai siêu bông bình lợi, một giống mai siêu bông.
Vật liệu bó bầu chiết dùng trong giâm cành
Vật liệu để bó cành mai vàng chiết có khá nhiều từ đất mùn xốp, xơ dừa khô,… bó vào giữ ẩm để rễ mai vàng sau này có chỗ bám vào. Nhưng dễ dàng thao tác, hiệu quả cao người ta thường sẽ sử dụng một trong hai loại sau:
- Rễ lục bình
Rễ lục bình được lấy ở phần cuối. Sau đó rửa sạch bùn rồi đem đi phơi khô. Khi đem ra bó vào cành thì nên nhúng nước cho ướt đều và vắt cho ráo rồi mới bó. Nếu rễ lục bình có dính phèn sắt (màu vàng) thì các bạn nên đem ngâm vào nước vôi, lắng lấy phần nước trong, thời gian ngâm trong khoảng 1 – 2 giờ rồi vắt ráo đem đi phơi khô.
- Xơ dừa khô
Xơ dừa khô sẽ được lấy ở phần gần cuống trái dừa, vì chỗ này xơ sẽ mềm và mịn những vùng khác. Xơ dừa được xé tơi ra và ngâm nước vôi, cách làm giống như rễ lục bình.
Sau khi quấn rễ lục bình hay xơ dừa khô vào cành chiết, thì nên sử dùng nylon trong suốt quấn quanh bầu chiết và cột kín ở 2 đầu. Cột đầu phải chặt, làm sao cho bầu chiết không bị xoay khi cành mai vàng chuyển động, bao nylon phải kín giữ ẩm tốt cho bầu. Vì khi cột lỏng lẻo thì khi bầu chiết xoay sẽ làm hư rễ mai vàng.
Cắt cành chiết và ươm sau khi ra rễ mai vàng
Cắt cành mai chiết
Được biết, bầu chiết được bao quanh bằng nylon trong suốt, nên các bạn phải thường xuyên quan sát, khi nào thấy rễ mai vàng đã ngã sang màu hơi vàng là cắt bầu chiết khỏi thân cây mai mẹ.
Sau khi cắt xong, nên cắt bỏ bớt khoảng 1/3 chiều dài của cành mai chiết để giúp nó cân đối phát triển mạnh. Nếu phần còn lại có lá nhiều thì nên tỉa bỏ bớt vài lá mai vàng. Vì lá mai vàng nhiều sẽ thoát nước nhiều, khi đó bộ rễ mai vàng còn ít chưa đủ sức cung cấp nước.
Trong thời gian bầu chiết còn ở trên cây mai vàng, nếu bầu chiết bị khô thì nên dùng ống kim tiêm bơm nước vào để tăng thêm độ ẩm. Vị trí bơm vào ở phía dưới cùng của bầu chiết. Một số trường hợp bầu chiết bị liền da không ra rễ mai vàng được thì mở bầu ra làm lại từ đầu.
Ươm cành mai chiết
Khi tháo bầu, thì các bạn nên ngâm bầu trong nước tầm khoảng 15 phút, cho rễ mai hút no nước, rồi mới tháo bao nylon ra đem đi trồng, như thế cây mai chiết sẽ không mất sức, phát triển mạnh hơn.
Nếu dùng chậu hoặc túi nylon có kích cỡ lớn hơn chậu giâm cành tầm khoảng 1,5 lần. Hoặc đem đi trồng hay giâm vào giỏ tre.
Riêng đối với chất trồng thì trộn 1 phần trấu + 2 phần tro trấu hoặc 1 phần tro trấu + 1 phần bột vỏ dừa khô.
Tháo dây và lớp nylon ra khỏi bầu chiết và đặt cành mai chiết vào chậu. Cắm một cây mai nọc cho cứng, cột chặt nhánh mai vàng đừng để lay động cây mai sẽ chết.
Che nắng hay để vào chỗ thoát mát tầm 10 – 15 ngày, chỉ tưới nước vừa đủ ẩm. Khi cây mai chiết phát triển tốt thì đem từ từ ra nắng, để cây mai vàng quang hợp tươi tốt hơn.
Như tên tiêu đề của bài nhân giống mai vàng vô tính – Thiết kế vườn ươm và kỹ thuật chiết cành mai, sau khi đọc xong bài này các bạn cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:
- Biết được các yêu cầu kỹ thuật xây dựng vườn ươm cây mai vàng.
- Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kĩ thuật của phương pháp nhân giống vô tính trên cây mai vàng.
Xem thêm: Nhân giống cây mai bằng phương pháp ghép
