Phương pháp ghép mai có nghĩa là gắn một phần của cây mai có hoa đẹp vào gốc của cây nếu các bạn có ý định muốn thay đổi hoa, nhưng có bộ rễ mai vàng đẹp, để chơi kiểng và chơi hoa.
Hiện tại, có rất nhiều cách ghép mai khác nhau như: Ghép xuyên tâm, ghép áp cành, ghép chồi,… Nhưng phương pháp ghép mắt ngủ được sử dụng nhiều nhất, vì dễ làm, tỷ lệ thành công cao, nguồn giống mai dễ tìm…
Việc ghép mai vàng có thể thực hiện quanh năm, nhưng do cây sinh trưởng mạnh từ tháng 1 âm lịch đến tháng 7 âm lịch nên người trồng thường sẽ thực hiện việc ghép mai từ tháng 12 âm lịch đến tháng 4 âm lịch. Với mục đích cho chồi ghép phát triển thuận lợi nhất. Nếu các bạn thực hiện ghép vào các tháng khác, chồi ghép sẽ phát triển 1 đến 2 đọt thì sẽ bước vào mùa sinh sản, chồi ghép sẽ đóng nụ, phát triển chậm và làm yếu rễ do không đủ lá quang hợp để nuôi rễ. Ngoài ra, việc thiếu lá sẽ không giúp cây hút nước trong mùa mưa dầm tháng 7 – 8 – 9 âm lịch.
Có thể ghép mai vàng vào tháng 2 âm lịch, khi cây mai đã bắt đầu phục hồi trở lại, bắt đầu đâm chồi mới và phát triển nhanh, như kết quả sẽ không cao.
Nên thực hiện ghép mai vàng vào khoảng cuối tháng 3 âm lịch đến khoảng cuối tháng 4, khi mai vàng đã bình phục hoàn toàn, bắt đầu dự trữ nhựa trong thân, lá, cành và chồi mới phát triển mạnh.
Gốc ghép và mắt ghép phải chọn cùng loài, hoặc cùng giống thì sau khi ghép cây mai vàng mới tiếp tục sinh trưởng tốt.
Việc cắt thân ghép sẽ được thực hiện khoảng tháng 10 đến tháng 12 âm lịch, mầm ghép sẽ được ghép được vào đầu mùa mưa khoảng tầm tháng 4 âm lịch. Nhưng khi ghép mai vàng người ghép muốn có giống mai vàng mới nên rất ít người đi ghép mắt ghép với thân ghép cùng giống với nhau.
Cách chọn gốc mai vàng ghép
Việc chọn gốc mai ghép sẽ tùy vào sở thích của từng người. Thường gốc ghép sẽ được chọn là gốc mai tứ quý (vì giống mai này rất khỏe, ít sâu bệnh), hoặc gốc mai rừng (loại 5 cánh). Bất kể giống mai nào cũng đều có thể dùng làm gốc ghép. Nhưng phải khỏe, dáng đẹp sau khi đã chọn được gốc ghép, khoảng tháng 10 đến tháng 12 âm lịch dùng cưa cắt hết cành mai nhỏ, tạo dáng theo ý muốn của bạn, nếu không cần dáng của gốc ghép thì nên cắt ngang thân cách mặt đất tầm khoảng 15 đến 20 cm. Sau đó tưới phân hữu cơ có pha B1 hoặc Atonic để kích thích sự nảy chồi non. Khi chồi non nhú ra thì ngắt bỏ các chồi mọc không đúng hướng mình định ghép. Thực hiện bón thúc cho chồi non mập mạnh, khi chồi mới có thân to tầm chiếc đũi là có thể ghép được rồi.
Có thể dùng gốc mai, hoặc tốt nhất là sử dụng gốc mai tứ quý. Những gốc này càng lớn càng tốt, sau đó dùng cưa cắt ngang thân cây mai vàng cách mặt đất khoảng vài tấc đến một mét sau khi cưa, thực hiện chăm sóc chu đáo để cây mai vàng nẩy tược, chờ cho tược lớn khoảng tầm điếu thuốc lá là có thể ghép.
Một gốc ghép có thể cùng lúc ghép nhiều giống mai khác nhau, như các giống mai khỏe như giảo, mai trâu… ghép dưới thấp, các giống mai trung bình như mai xanh, mai hương … ghép ở giữa. Các giống mai thể trạng yếu như mai trắng, mai cúc, mai 50,… ghép trên phần ngọn mai vàng. Cách bố trí phải hài hòa, sẽ giúp các mầm ghép phát triển cân đối.
Kiểm tra xem các chồi ghép đã sẵn sàng chưa, bằng cách kiểm tra như sau: Sử dụng mũi dao nhỏ, sắc, tách thử một chút vỏ trên mầm thân mai ghép. Nếu giữa phần vỏ và phần thân gỗ dễ tách rời, có vẻ láng ướt nhựa. Thì đấy là thời điểm ghép mai tốt nhất.
Các tiêu chí chọn giống mai và ý tưởng ghép: Hiện nay có nhiều loại mai đẹp như: Bạch mai , Hồng mai, Thanh mai, Huỳnh mai. Riêng đối với giống Huỳnh mai cũng có nhiều loại từ 9, 12, 24… cho đến 60 cánh, thậm chí có loại lên tới 150 cánh mai.
Cành giống: Sử dụng mắt ghép chọn các cành mai vàng khỏe mạnh, trên các cây mai không sâu bệnh, sống ở nơi đủ ánh sáng. Chọn cành mai vàng không già, không non. Nếu được cành mai vàng có tuổi với mầm tại gốc ghép là tốt nhất, các mắt cuống lá phải xanh, hơi phồng lên. Nếu lá chưa rụng, dùng kéo cắt lá đi chỉ chừa lại phần cuống lá. Sử dụng dao sắc kiểm tra xem vỏ mai và phần thân gỗ có dễ dàng tách nhau không. Nếu khi tách ra hai phần không được dễ dàng mà cố tình ghép thì tỷ lệ thất bại sẽ rất cao.
Các cây giống nếu ở gần gốc ghép thì sẽ thuận tiện nhất. Nếu giống ghép ở xa gốc ghép, thì chuẩn bị bịch nilon, sau khi cắt cành có mắt ngủ, nhúng vào nước, sau đó lấy ra cho vào bao nilon cột lại.
Tìm hiểu thêm số phương pháp ghép mai hiện nay
Phương pháp ghép áp
Ghép áp là phương pháp dễ thành công nhất vì cây sẽ rất dễ liền da. Ngoài thiên nhiên, 2 cây mai vàng khi mọc sát vào nhau, lâu ngày 2 cây sẽ tự dính liền vào nhau. Áp dụng phương pháp thì chỉ cần đem 2 cây mai vàng: 1 cây mai vàng có hoa đẹp, 1 cây mai vàng có hoa xấu nhưng bộ rễ mai vàng đẹp để gần nhau, dùng dao cạo vỏ 2 mặt kề nhau, rồi lấy dây buộc chặt lại với nhau, không nên tưới ướt chỗ ghép, để tầm khoảng 1, 2 tháng thì 2 cây sẽ dính lại với nhau ở chỗ ghép.
Tiếp theo dùng cưa bỏ ngọn của cây có hoa xấu và cưa dời phần gốc của mai có hoa đẹp đi là sẽ được 1 cây mai vàng ghép, gốc là gốc của cây có hoa xấu, ngọn là ngọn của cây có hoa đẹp, sẽ cho hoa đẹp theo ý muốn của bạn.
Trên một gốc vàng, có thể ghép áp nhiều nhánh sẽ có cây có nhiều nhánh, ra nhiều loại hoa, màu sắc khác nhau trông rất đẹp mắt.
Phương pháp ghép mai chẻ ngọn
Việc ghép áp rất dễ nhưng thường hay bị gãy chỗ ghép vì liền da mà không có gỗ.
Còn ghép mai vàng chẻ ngọn thì sẽ có thêm một phần gỗ nên dính chắc hơn.
Cách ghép mai vàng: Để 2 cây mai vàng kề gần nhau, thay vì cạo vỏ, thì nên vót nhọn gốc ghép như cây nêm, chẻ 2 ngọn cây có hoa mai đẹp, chặt chồng lên cây mai nêm bên gốc ghép, làm sao cho 2 mí vỏ cây mai vàng ăn khớp với nhau, lấy dây quấn, buộc chặt lại, không tưới ướt chỗ mối ghép, vài tháng sau khi chỗ ghép sẽ liền da, dính chặt lại với nhau, chắc hơn là ghép áp.
Sau đó dùng cưa cắt dời gốc cây có hoa đẹp đi, là sẽ được cây mai vàng ghép thep ý muốn của các bạn.
Với phương pháp ghép này, còn được sử dụng để ghép các cây mai cùng họ, như cây mai cần thăng với cây tắc, sẽ tạo được cây cần thăng ra trái tắc, trông rất là lạ mắt.
Phương pháp ghép mắt mai vàng (ghép bo – chồi ngủ)
Phương pháp ghép mắt rất dễ thành công, đơn giản hiện nay.
Nhưng đòi hỏi phải chuẩn bị gốc ghép lâu vì gốc ghép là cây mai mà đã chọn lựa để làm kiểng sau này. Nên lựa các cây có gốc đẹp, vô chậu, cưa bỏ hết tàn, nhánh, ngọn. Sau đó, các bạn đợt các chỗ cưa lên tược non, nếu nhiều tược non thì phải loại bỏ bớt, chỉ nên chừa 3,4 tượt là đủ, để làm gốc mai ghép. Khi tượt non lớn tầm đầu đũa là ghép được.
Mắt ghép, thì nên chọn loại hoa giống đẹp mà các bạn muốn có hoa sau này, nếu không có sẵn thì phải tìm mua hoặc xin nhánh nhỏ đem về ghép liền, tránh để lâu sẽ khô nhựa, khi ghép không dính được với nhau.
Giống mai siêu bông sài gòn, một giống mai vàng đẹp
Cách thực hiện ghép mai
Bên gốc ghép, dùng mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật có chiều dài tầm 3 mm, rộng 2mm, khắc chỗ nào cũng được và thực hiện tách bỏ miếng vỏ hình chữ nhật.
Bên mắt ghép, cũng dùng mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật dài 3 mm, rộng tầm 2mm, bao lấy một cuống lá đã rụng (trường hợp nếu còn lá, phải cắt ngắn cuống lá mai vàng và cột dây chừa cuống là, cuống lá sau đó sẽ héo rụng sau). Tách lấy miếng vỏ cây hình chữ nhật thật cẩn thân, đặt ngay lên hình chữ nhật bên gốc ghép đã được tách bỏ vỏ.
Lấy dây nylon mềm quấn buộc kín hết mắt ghép. Sau đó, cắt bỏ bớt phần ngọn trên tược vừa mới ghép xong, chỉ chừa lại vài ba lá là để cho cây mai vàng thở, không tưới ướt chỗ ghép, sau đó đem cây vào mát hay che nắng.
Tầm khoảng 15 ngày sau, mở dây nylon ra, nếu mắt ghép còn tươi và dính vào gốc ghép là đã thành công. Nếu mắt ghép khô héo bung ra thì đã thất bại, phải thực hiện ghép lại chỗ kế bên.
Sau đó, để như vậy sau một thời gian sau, chỗ mắt ghép sẽ nảy mầm, ra chồi non, thì cắt bỏ hết phần còn lại của trược gốc ghép, để cây tập trung nuôi dưỡng chồi non.
Sẽ có một gốc ghép có thể ghép nhiều loại mai, nhiều màu khác nhau, trông rất đẹp.
Dụng cụ chuẩn bị: cành mai giống, kéo cắt cành, dao ghép mai, dây quấn.
Mở cửa sổ: Tại phần thân mai ghép dùng dao tách một miếng vỏ hình chữ nhật có kích thước tầm 0.5 x 1 cm theo chiều dọc của mầm ghép. Lưu ý càng sát gốc mầm càng tốt hoặc tách bất kể chỗ nào, không cần phải là vị trí cuống lá. Sau khi tách xong thì chưa lấy miếng vỏ ra vội tránh khô nhựa cây.
Ở phần giống ghép ở vị trí cuống lá mai vàng, có mắt lá như trên cũng tách lấy 1 mắt lá của cành mai giống, nên chừa cuống lá mai lại để cho dễ thao tác.
Đặt vào cửa sổ: Nhanh lấy miếng ghép áp khít vào thân ghép (sau khi lấy miếng vỏ đã được tách sẵn tại mầm ghép ra, quay mắt ngủ lên phía trên, nếu muốn sau này cành mai hướng lên trên hoặc muốn có cành mai lạ mắt có thể quay mắt ngủ xuống dưới, sau này sẽ có một cành mai đâm xuống dưới sau đó thì mới ngóc lên, trông rất lạ mắt).
Đây là công đoạn quan trọng nhất trong việc ghép mai, miếng ghép phải thật khít, không để dính nước.
Cách quấn dây: Dùng dây nilon buộc chặt, kín mắt ghép mai không để nước mưa lọt vào. Cắt bớt mầm thân ghép chỉ để lại khoảng 20 cm, có 3 đến 4 lá để giúp cây cây mai vàng tập trung dinh dưỡng nuôi mầm ghép.
Nên quấn từ dưới lên như lợp nhà, để nước không lọt vô mắt ghép, thao tác nhẹ nhàng và cẩn thận.
Kết thúc quấn dây: Đưa cây mai vào chỗ mát, 3 ngày đầu chỉ tưới gốc mai vàng, không tưới lên cây. Sau vài ngày các bạn có thể tưới ướt cả cây. Khoảng 10 ngày sau đưa cây mai vàng ra nắng lại. Sau 15 ngày thì mở dây nilon để biết kết quả. Khi mở ra nếu miếng ghép khô sẽ tự rơi ra thì phải thực hiện lại. Còn nếu miếng ghép dính chặt và tươi xanh thì các bạn đã thành công. Giờ chỉ cần chăm bón cho mầm cây mai vàng phát triển. Khi mầm ghép lên được tầm khoảng 2 đến 3 cm, thì ta cắt nốt phần còn lại của mầm ghép tầm khoảng 2 cm, bôi vôi vào vết cắt tránh sâu bệnh tấn công.
Phương pháp ghép mai vàng chồi non
Phương pháp ghép chồi non sẽ được thực hiện như sau:
- Bước 1: Các bạn dùng mũi dao nhọn, rạch chữ T bên gốc ghép, sau đó tách nhẹ 2 mí vỏ cây mai giữa chữ T ra.
- Bước 2: Sau đó vạt một chồi non mới vừa nhú ra, bên nhánh cây giống gọt thành hình tam giác cân nhọn.
- Bước 3: Nhét chồi non vào giữa chữ T, phải thật cẩn thật để tránh làm gãy chồi non.
- Bước 4: Dùng dây nylon mềm quấn xung quanh chồi non, buộc lại, để vào chỗ mát hay che nắng, hoặc lấy túi nylon nhỏ trùm lại để tránh làm ướt chỗ ghép.
- Bước 5: Sau khoảng 15 ngày sau thì mở dây nylon ra, nếu thấy chồi non còn tươi, dính vào chữ T là đạt; còn chồi non bị khô héo, rớt ra thì đã chết, ta thực hiện ghép chỗ kế bên.
Khi chồi non sống thì nên cắt bỏ phần ngọn của gốc mai vàng ghép để nuôi chồi non. Phương pháp sẽ này khó thành công hơn, vì chồi non sẽ dễ bị gãy và dễ bị khô héo.
Khoảng sau 1 giờ khi ghép kiểm tra lại, bọc nào không có hơi nước thì bọc đó bị thủng. Nếu các bạn để ý sẽ thấy cây mai vàng nào ghép mà đem vô chỗ mát quá thì tược ghép sẽ bị yếu hơn, nên tốt nhất là che lưới cho vườn trồng mai có độ cản quang khoảng tầm 50%. Lưu ý, khoảng không khí bên trong bọc không cần quá nhiều.
Phương pháp ghép mai vàng xuyên thân
Phương pháp ghép mai vàng xuyên tâm thường dùng để ghép cho cây thiếu nhánh, thiếu tay. Có thể ghép được nhánh to bằng ngón tay, để làm cân đối cho đủ số tàn nhánh của cây mai.
Cách ghép mai vàng:
Thực hiện khoan một lỗ xuyên qua thân cây mai vàng, ngay chỗ nào cây thiếu nhánh. Đem cây mai vàng cho nhánh ghép để gần chỗ lỗ khoan, lựa một nhánh to bằng lỗ khoan, tuốt hết lá mai và nhánh phụ của nhánh ghép.
Lấy nylon mỏng quấn, bao đọt nhánh ghép mai vàng cho nhỏ lại rồi luồn vào lỗ khoan, kéo lên đến chỗ vừa cạo vỏ, mở bao nylon ra, lấy dây buộc chặt lại chỗ ghép, giữ cứng nhánh ghép đừng cho lay động, không nên tướt ướt chỗ ghép, và có thể bôi vào lớp keo mastic để nước không thấm vào.
Để như vậy vài ba tháng. Sau khi chỗ ghép liền da, nhánh ghép sẽ dính vào thân cây, ta phải cưa từ từ mỗi ngày một ít, để rời cây mai vàng cho nhánh ghép đi trồng nơi khác.
Trường hợp nếu cây không có khoan, thì đục một đường rãnh bên hông cây, chỗ thiếu nhánh: Lựa nhánh ghép bằng đường rãnh, cạo hết vỏ nhánh ghép, chỗ nào vừa với đường rãnh thì áp sát vào đường rãnh và lấy dây buộc chặt lại, đừng để cho nhánh ghép bị lay động. Sau vài ba tháng sau, nhánh ghép dính vào cây mai. Sau đó, cưa từ từ để dời cây mai cho nhánh ghép đem đi trồng chỗ khác.
Kỹ thuật nhân giống mai tuy có phức tạp nhưng mang lại giá trị lớn cho cây. Qua các năm, cây càng lớn thì giá trị về thẩm mỹ và kinh tế càng cao. Các nhà vườn nên áp dụng các phương pháp nhân giống mai hiệu quả này để tăng thêm số lượng cũng như vẻ đẹp cho cây mai. Chúc các bạn thành công!
